[2022] Tất tần tật về Các loại Hạt cà phê có ở Việt Nam

Việt Nam không chỉ là một trong những nước xuất khẩu café lớn nhất thế giới mà còn là một thị trường café khổng lồ với các sản phẩm café rang xay, café hòa tan, café pha phin, café pha máy, các chuỗi café khổng lồ cũng như các quán café to nhỏ khắp đất nước. Chúng ta uống café rất nhiều, nhưng chưa chắc chúng ta đã thực sự hiểu về các hạt cà phê. Thật ra thế giới của café rất rộng lớn, có rất nhiều loại hạt café khác nhau. Nếu muốn đi sâu hơn vào thế giới café, trở thành một người làm nghề liên quan tới café, hay muốn trở thành một người thưởng thức café, hoặc đơn giản là tìm mua loại café đúng “gu” của mình thì bạn cần biết về các loại hạt café.

Các loại hạt café tươi ở Việt Nam.

Ở Việt Nam, cà phê được canh tác trên diện tích không hề nhỏ, sản lượng xuất khẩu và tiêu dùng trong nước cũng vô lớn, nhưng tựu chung lại có 4 loại hạt cà phê tươi chính, mỗi loại café khác nhau lại có một đặc trưng khác nhau không chỉ về mặt sinh học mà còn cả về hương vị, mùi thơm.

1. Hạt café Robusta.

Hạt café Robusta (thường được bà con gọi là cà phê vối) chính là loại cà phê phổ biến nhất trên toàn thế giới chứ không riêng gì ở Việt Nam, loại café này chiếm đến 1/3 sản lượng café trên toàn thế giới. Còn ở Việt Nam, café Robusta đặc biệt phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng của vùng Tây Nguyên vì loại café này phù hợp đất đỏ bazan giàu dinh dưỡng, độ cao 800-1000m so với mực nước biển nên nó trở thành loại café có sản lượng lớn nhất cả nước, chiếm tới 90% sản lượng.

Cà phê Robusta có mùi thơm dịu, vị đắng gắt, không chua, hàm lượng cafein cao, nước cà phê khi pha có màu nâu sánh. Nhưng đặc trưng nhất của loại café này là vị đắng, vì quá trình sơ chế loại hạt này không cần lên men mà sử dụng phương pháp sấy trực tiếp, giữ lại vị đắng đậm đà, nồng nàn hơn hẳn các loại hạt café khác. Cũng vì vậy loại café này ít được ưa chuộng ở thị trường châu Âu vì nó quá đắng và nồng nàn.

Hạt cà phê Robusta được chia làm hai loại giống khác nhau:

• Hạt cà phê Robusta sẻ (còn gọi là Robusta thuần chủng) có hạt nhỏ nhưng có kết cấu chắc và nặng, hương vị của café Robusta sẻ cũng rất đậm đà, hương vị càng nồng nàn nên ít phổ biến vì chỉ dành cho những người có gu café đặc biệt.
• Hạt cafe Robusta cao sản là loại café Robusta đã được thuần hóa sau nhiều thế hệ lai tạo để có năng suất cao hơn, khả năng chống chịu sâu bọ tốt hơn. Tuy vậy, hương vị café Robusta cao sản lại bớt đi chút đậm đà, nồng nàn vì vậy dòng café này thường được trồng đại trà để làm nguồn cung cấp cho các công ty sản xuất café hòa tan.

Nhìn chung, Robusta là loại cà phê có năng suất cao, giá thành thấp, dễ canh tác, lại được nhiều doanh nghiệp kinh doanh café thu mua nên Robusta dần trở thành loại café phổ biến, phục vụ nhu cầu café của đại bộ phận người thưởng thức.

Xem chi tiết: Hạt Cà phê Robusta

2. Hạt cà phê Arabica.

Hạt café Arabica (thường được gọi là café chè), là một trong hai loại café phổ biến nhất trên thế giới, nhưng Arabica là giống café được đánh giá là ngon hơn và hiếm hơn. Café Arabica hiếm vì không dễ trồng được loại café này, vùng đất trồng café Arabica phải đảm bảo các yếu tố như: cao khoảng 1.500m, khí hậu ôn đới mát mẻ quanh năm, nhiệt độ cực đại trong năm không vượt quá 330C, nhiệt độ cực tiểu trong năm là 50C. Chính vì khó như vậy nên café Arabica chỉ được trống tương đối ít ở Việt Nam chứ không đại trà như café Robusta.

Nhưng café Arabica cực kỳ có giá trị, nó chính là loại café chính của hầu hết các hãng café, các thương hiệu café nổi tiếng trên thế giới và là loại café chỉ dành cho những người rành café, thưởng thức café một cách sành điệu. Văn hóa café của các nước Âu Mỹ đặc biệt ưa thích loại café này.

Quá trình sơ chế của café Arabica cần trải qua bước lên men bằng cách ngâm nước cho nở, rồi sau đó mới rửa sạch và mang đi sấy. Vì quá trình lên men đó mà nó có vị chua rất đặc trưng, xen lẫn là vị đắng, nước café khi pha sẽ có màu nâu nhạt và trong trẻo như màu hổ phách. Đặc biệt, café Arabica được canh tác ở các vùng địa lý khác nhau lại có một số hương vị đặc trưng riêng, khi trồng và thu hoạch ở vùng địa lý càng cao thì vị café lại càng ngon.

Xem chi tiết: Hạt Cà phê Arabica

Dựa vào một số đặc trưng, người ta chia café Arabica ra làm 4 loại: Bourbon, Typica, Moka, Catimor.

Trong đó, Bourbon, Typica, Moka được xếp vào nhóm “nguyên thủy”, vì 3 giống café này đã rất lâu đời, gần nhưng không lai tạo mà giữ nguyên chủng café từ khi được tìm ra đến nay. Chính vì nguyên thủy như vậy mà 3 giống café này tuy rất ngon nhưng lại có năng suất rất kém, dễ bị sâu hại. Trước đây ở VN từng trồng cả 3 giống café này nhưng sau đó bị chặt bỏ vì thiếu hiệu quả kinh tế.

Nổi bật nhất trong 3 dòng café Arabica này là café Moka, một giống café có xuất xứ từ Yeman, đây là loại café có điều kiện trồng và thu hoạch khắt khe nhất và vì vậy mùi vị café Moka cũng được đánh giá là loại café ngon nhất, quyến rũ nhất thế giới. Trên khắp lãnh thổ nước ta chỉ có duy nhất vùng Cầu Đất là có thể trồng giống cà phê Moka Cầu Đất cao cấp nổi tiếng này. Tuy nhiên việc canh tác rất khó khăn nên giờ đây sản lượng cà phê Moka ở Việt Nam là không đáng kể.

Ngoài nhóm 3 loại café “nguyên thủy” nêu trên, còn có giống Catimor được xếp và nhóm riêng vì đây là giống café đã trải qua lai tạo của hai giống Caturra và Timor (Timor lại là sự lai tạo của dòng Robusta với Arabica). Nhờ vậy mà Catimor là giống café Arabica tốt nhất, vừa đảm bảo được năng suất vì dễ trồng, chống chịu sâu bệnh tốt, năng suất cao mà vẫn giữ được vị ngon Arabica đặc trưng, giá trị kinh tế rất lớn. Gần với Catimor còn có Catuai, cũng là một giống café Arabica ngon, năng suất.

Xem thêm: Một công thức cà phê có thành phần Moka cao cấp của Cao nguyên Lâm Viên của ArtCoffee.vn: Opera Signature

3. Hạt cà phê Culi.

Chính xác thì hạt cà phê Culi không phải là một giống loại café như cách phân loại ở trên, đây chỉ là tên gọi để phân loại hạt café tươi đặc trưng của cả 2 giống Arabica và Robusta.

Café Culi (café Bi – peaberry) chính là những hạt café bị đột biến trong vô vàn những hạt café bình thường. Giữa vô vàn những hạt café Robusta, café Arabica có 2 hạt trong một trái sẽ xuất hiện những trái café bị đột biến chỉ có một hạt duy nhất với tỉ lệ đột biến rất thấp, chỉ khoảng 5%. Những trái café này sẽ được tách riêng trong quá trình thu hoạch và xử lý riêng. Vì những hạt café đột biến này chứa lượng cafein cao đặc biệt nên sẽ mang đến những hương vị, mùi thơm khác nhau, thường là đắng hơn, béo hơn, đậm đà hơn và vị đắng kéo dài.

Ví dụ, hạt cà phê Culi Robusta thì sẽ có vị đắng mạnh hơn café Robusta thông thường, nước café khi pha sẽ có màu nâu sóng sánh kèm mùi hương thơm nhẹ. Còn café Culi Arabica thì lại có vị chua thanh độc đáo và mùi hương nồng nàn rõ ràng hơn loại café Arabica thông thường.

Tuy nhiên café Culi là một dạng hạt đột biến của những giống café thông thường nên sản lượng rất thấp, giá trị vì vậy cũng rất cao.

Xem chi tiết: Hạt cà phê Culi

4. Hạt café Cherry.

Hạt café Cherry hay còn gọi là cà phê mít, là một giống café đặc biệt cực kỳ năng suất, mất rất ít công chăm sóc, khả năng chống sâu bệnh mạnh mẽ, khả năng chịu hạn cực tốt, thậm chí không cần tưới nước vẫn có thể có thành phẩm. Tuy có ưu điểm vượt trội như vậy nhưng café cherry lại không phổ biến vì hương vị đặc trưng của nó là vị chua, ít vị đắng của café.

Café Cherry có 2 giống chính là Liberica và Exelsa. Hạt cà phê Cherry có màu vàng sáng bóng rất đẹp và đặc trưng, khi pha có mùi thoang thoảng dễ chịu và vị chua đặc trưng tạo cảm giác sảng khoái. Vị chua, ít đắng và mùi thơm nhẹ nhàng biến loại café này trở thành loại café rất phù hợp cho phái nữ.

Trên thực tế thì café Cherry được trồng rất hạn chế do nhu cầu thấp, thường thì hạt café Cherry được trộn chung với Robusta, Arabica để tăng mùi hương thơm, tăng vị chua giảm vị đắng tùy nhu cầu của người uống.

Ngoài ra café Cherry còn là được sử dụng làm nguồn gốc ghép để ghép với café Robusta, vừa tận dụng được khả năng kháng sâu bệnh, khả năng chịu hạn, năng suất của giống café này vừa giữ được mùi vị thơm ngon đặc trưng của cà phê Robusta.

Xem chi tiết: Hạt cà phê Cherry

Một số câu hỏi thường gặp về hạt cà phê:

Mua hạt cà phê ở đâu?

Đây là câu trả lời khó vì cà phê là một loại nông sản có sản lượng vô cùng lớn và được trồng rộng khắp ở nhiều vùng trên khắp đất nước ta, số lượng nhà cung cấp café ở nước ta vì vậy cũng rất lớn.

Chất lượng hạt café vì vậy cũng thượng vàng hạ cám, có ngon có dở, có nơi bán rất chất lượng, có nơi thì lại lừa gạt lòng tin người tiêu dùng để tăng lợi nhuận bằng cách trộn nhiều loại café kém chất lượng rồi bán giá cao…

Thế giới café rất cầu kỳ và đòi hỏi sự phức tạp, chú tâm của người thưởng thức. Nên để tìm mua loại cafe vừa ý thì chỉ còn cách trực tiếp trải nghiệm, tiếp xúc, tìm tòi và học hỏi. Vậy nên, câu hỏi đúng nên là “mua hạt cà phê cần dựa vào những tiêu chí nào?”. Chúng tôi có đưa ra một số tiêu chí như sau sẽ giúp bạn dễ dàng hơn trên con đường tìm hiểu về thế giới café:

• Nguồn gốc xuất xứ, đây có lẽ là yếu tố quan trọng nhất khi tìm mua hạt café. Vì mỗi vùng trồng café khác nhau lại có những đặc trưng trong cách canh tác, vị café do ảnh hưởng của thổ nhưỡng và khí hậu cũng khác nhau… Vậy nên, khi muốn mua hạt café các bạn hãy tìm hiểu thật kĩ về nguồn gốc, nơi trồng, thông tin trang trại, nơi chế biến, cách chế biến, loại giống, thời gian trồng và thu hoạch… càng nhiều thông tin càng giúp cho bạn hiểu hơn về hạt café. Và quan trọng nhất, đây là cách để tránh khỏi việc mua phải café dởm, café trộn tạp chất hoặc phụ gia.
• Kiểm tra thông tin về sản phẩm. Chính là thông tin về ngày rang, vì cà phê chỉ được gọi là café tươi khi rang từ 7 tới 10 ngày, sau thời gian đó café sẽ dần mất đi chất lượng của nó.
• Thương hiệu của nhà cung cấp. Tất cả các thông tin nêu trên chỉ có thể kiểm chứng và đáng tin khi nó xuất phát từ một nhà cung cấp có uy tín, có thương hiệu và được tín nhiệm trên thị trường café.
• Giá bán là quan trọng nhưng không phải là tất cả. Tùy vào đối tượng thưởng thức mà café sẽ có mức giá khác nhau, café pha trộn hoặc café rang lâu dành cho những người ít rành café chỉ dùng café rẻ tiền, café ngon và đắt tiền thì dành cho những người hiểu biết và yêu thích café. Tuy nhiên giá bán không phải là yếu tố quan trọng nhất khi chọn lựa café mà còn là yếu tố về sở thích, tâm huyết, tình cảm mà bạn dành cho loại cà phê đó, đi kèm đó là các thông tin khách quan về sản phẩm, nhà cung cấp, nơi xuất xứ mà mình đã nêu trên.

Tham khảo thêm: Thế nào là cà phê sạch

Từ những công thức riêng biệt của mình, Art Coffee cho ra được rất nhiều dòng sản phẩm cà phê rang xay sạch 100%, tạo nên sự kết hợp tuyệt vời giữa hương vị và cảm xúc.

Mua ngay để trãi nghiệm tại: https://artcoffee.vn/shop

Link SHOPEE Link LAZADA

Cách bảo quản hạt cà phê

Café là một thú vui thưởng thức cầu kỳ, xoay quanh việc bảo quản cà phê cũng rất phức tạp từ bảo quản café bột, cà phê rang xay, cà phê sau khi đã pha… Trong bài viết này chúng tôi chỉ giới hạn ở việc hướng dẫn các bạn cách bảo quản hạt cà phê.

Để bảo quản hạt café, chúng ta cần tuân thủ các nguyên tắc như sau:

• Hộp bảo quản hạt cà phê phải là loại hộp sạch để đảm bảo hạn sử dụng, ngoài ra cũng cần phải kín khí để mùi hương café không bay mất.
• Nơi bảo quản hạt cà phê phải khô ráo thoáng mát, không bị ẩm mốc hay có mùi hôi.
• Nhiệt độ nơi bảo quản phải lý tưởng và vừa phải, vì dù lạnh hay nóng thì nhiệt ộ cũng sẽ tạo ra sự oxy hóa ở hạt café, khiến cho café mất đi hương vị của nó.
• Tuyệt đối không bảo quản cà phê trong tủ lạnh, ngoài vấn đề nhiệt độ đã kể trên thì trong tủ lạnh còn có các loại thực phẩm khác sẽ khiến hạt café bị nhiễm mùi chéo.
• Tương tự, không bảo quản café trong khu vực bếp.
• Nên bảo quản café hạt thay vì café xay, vì khi đã xay nhỏ thì quá trình oxy hóa, bay hơi, mất mùi vị của hạt café sẽ diễn ra nhanh hơn, hạn sử dụng vì vậy sẽ nhanh hơn nhiều so với hạt café có kết cấu lớn hơn nhiều.
• Thời gian lý tưởng để sử dụng cà phê là 10 ngày sau khi đã mở nắp, vì vậy đừng mua cà phê quá nhiều mà không dùng tới, hoặc phải đóng nắp và bảo quản thật kỹ.
• Vật dụng bảo quản café lý tưỡng nhất là bình thủy tinh tối màu. Vì bình nhựa thì dễ gây ra tình trạng ẩm, hấp nhiệt độ, hoặc gây ra mùi hôi của nhựa. Ngoài ra bình thủy tinh tối màu còn cản ánh sáng giúp quá trình oxy hóa diễn ra chậm hơn.

Lời kết.

Cà phê không đơn thuần chỉ là một loại đồ uống mang lại nhiều giá trị cho sức khỏe của con người, trải qua hành trình lịch sử dài ở nước ta, café dần trở thành một thứ văn hóa, một thứ triết lý gắn bó với đời sống của nhiều tầng lớp, con người.

Vậy nên để tìm hiểu về café là một hành trình dài và cần rất nhiều sự tâm huyết, mong rằng qua bài viết này chúng tôi đã giúp cho các bạn – những người yêu và quan tâm tới café – có thêm một cái nhìn toàn diện hơn, hiểu hơn về những hạt cà phê độc nhất, ngon lành trên dải đất hình chữ S thân thương này.

Nguồn: artcoffee.vn

Xem thêm:

https://artcoffeevietnam.tumblr.com/

https://www.pinterest.com/artcoffeevietnam/