Thu hút hàng triệu du khách về hành hương mỗi lần tổ chức, lễ hội vía bà Chúa Xứ núi Sam đã và đang là một sự kiện được chờ đợi hàng năm. Dòng người tấp nập từ khắp nơi trên cả nước tụ hội về An Giang để tham dự và cầu mong cho một ăn yên ấm an vui. Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều du khách chưa biết lễ vía Chúa Xứ ngày mấy hay những thông tin liên quan. Hãy tìm hiểu tất tần tật về lễ hội bà Chúa Xứ núi Sam tại Châu Đốc, An Giang qua những chia sẻ dưới đây nhé!
1. Đặc sắc của Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam
Vào cuối tháng 4 âm lịch hàng năm, lễ vía bà Chúa Xứ núi Sam được tổ chức và thu hút rất nhiều tín đồ về hành hương chiêm bái cũng như các du khách đến tham quan, thưởng ngoạn. Vậy cụ thể lễ vía bà chúa xứ ngày mấy? Đặc biệt, vào hai ngày là 22 và 23 tháng 4 âm lịch sẽ là ngày lễ chính bởi những ngày này sẽ tập trung tổ chức các nghi lễ quan trọng nhất trong năm. Chính xác thì vào ngày 22 tháng 4 âm lịch sẽ diễn ra sự kiện quan trọng nhất của mùa lễ vía bà chúa xứ 2021 là lễ rước tượng Bà đi từ bệ đá ngự ở phía trên đỉnh núi Sam xuống chân núi nơi đặt miếu Bà Chúa Xứ Núi Sam.
Trong đó, nghi lễ vía bà chúa xứ phục hiện lại quá trình rước tượng Bà xuống núi được thực hiện thành nhiều phần khác nhau là lễ rước Bà đến lễ tắm Bà rồi tiếp đến là lễ thỉnh sắc thần ông Thoại Ngọc Hầu cùng 2 vị phu nhân sau đó là lễ Túc Yết, lễ Xây Chầu rồi lễ Chánh Tế và cuối cùng là lễ Hồi sắc.
Phần đầu tiên, trưởng làng sẽ là người báo cho nhân dân của mình được biết về tin tìm được tượng Bà phía trên đỉnh núi Sam. Vì thế, người dân xung quanh đây cần sắm sửa lễ vật để tiến hành lên núi rước tượng Bà về. Lễ vật và văn khấn vía bà Chúa Xứ được chuẩn bị hết sức tỉ mỉ và chăm chút thể hiện tấm lòng của con dân nơi đây dành cho Bà.
Đi đầu đoàn rước Bà xuống núi là đội lân sư rồng rồi tiếp đến có Trưởng làng và những vị chức sắc cùng nhiều lễ vật dâng theo. Cuối đoàn rước Bà mới đến dân làng cùng du khách tham gia lễ hội. Những nghi lễ rước Bà xuống núi được thực hiện theo những nghi thức cổ truyền và bài khấn vía bà Chúa Xứ Châu Đốc được lưu giữ và truyền lại từ bao đời nay.
Vào đêm 23 rạng sáng ngày 24 tháng 4, sau khi rước Bà về miếu thì Lễ tắm Bà được tử hành theo những nghi thức hết sức tôn nghiêm và trang trong. Tượng Bà Chúa Xứ núi Sam sẽ được lau bằng một loại nước thơm đặc biệt và được một bộ thay y phục mới. Lễ tắm Bà thường được diễn ra và kéo dài trong khoảng 1 tiếng đồng hồ. Trong lúc này, hàng ngàn người dân đã chờ sẵn phía ngoài miếu để được vào dâng hương, kính lễ. Khi đã hoàn tất các tục lệ thuyết minh về vía bà Chúa Xứ núi Sam, người dân cùng du khách sẽ bắt đầu vào miếu để thắp hương, lễ vật để cầu mong những điều tốt đẹp đến với gia đình của mình.
Khi đã xong các lễ trên, vào đêm 25 rạng sáng ngày 26 tháng 4 âm lịch, lễ Túc Yết và lễ Xây Chầu được cử thành với các lễ vật và nghi thức cúng tế để cầu cho một năm mưa thuận gió hòa, đất đai trù phú, mùa màng bội thu cho dân chúng khỏe mạnh và yên vui. Những ngày cuối cùng của lễ vía bà Chúa Xứ Châu Đốc sẽ cử hành các nghi lễ còn lại với không khí trang nghiêm, tôn kính.
Lễ hội sẽ kết thúc vào ngày 27 tháng 4 âm lịch sau khi cử hành nghi lễ tế Chánh tế và Hồi Sắc. Tuy nhiên, không chỉ riêng dịp lễ hội diễn ra mà những ngày bình thường thì Miếu Bà Chúa Xứ núi Sam cũng thường xuyên mở cửa tiếp đón để bà con khắp nơi về chiêm bái, dâng hương.
Bởi theo âm lịch nên rất nhiều người thắc mắc vía bà chúa xứ núi sam ngày mấy? Tuy nhiên, trước khi diễn ra mùa lễ hội thì ban tổ chức sẽ tiến hành thông báo cho quý khách gần xa được biết đến để lễ Bà nên du khách hãy yên tâm. Thông thường, lễ hội Bà Chúa Xứ núi Sam được tổ chức từ ngày 22 đến ngày 27 tháng 4 âm lịch hàng năm. Được chứng nhận là Lễ hội cấp quốc gia, Lễ hội vía bà Chúa Xứ núi Sam mang đậm nét văn hóa của cộng đồng dân cư vùng sông nước Nam bộ. Thời gian diễn ra lễ hội thường khoảng 1 tuần trước trong và sau lễ rước Bà nên bà con sẽ rất thoải mái lễ bái trong tour vía bà chúa xứ của mình.
Cũng giống như mọi năm, lễ hội vía bà chúa xứ núi sam 2019 đều đón một lượng rất lớn du khách từ khắp mọi miền đất nước và cả nước ngoài đến tham quan, hành hương. Theo thống kê, mỗi năm có đến trên dưới 4 triệu du khách đến An Giang để tham dự lễ hội này.
Do tình hình dịch bệnh covid diễn biến phức tạp nên lễ hội vía bà chúa xứ núi sam 2020 bị ảnh hưởng rất nhưng vẫn được thực hiện theo những nghi lễ truyền thống và sẽ hạn chế trong khoảng 30 người. Một số phần lễ vía bà chúa xứ núi sam 2020 khác lại được tổ chức nội bộ để đảm bảo an toàn cho cộng đồng
2. Ý nghĩa của Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam
Trước hết, chúng ta hãy tìm hiểu sơ qua về lịch sử của hội vía bà Chúa Xứ. Ông cha ta kể lại rằng, cách ngày nay khoảng hơn 200 năm khi mà vùng núi Sam còn rất hoang sơ, trùng điệp bà con nhân dân xung quanh khi lên núi đốn củi đã phát hiện một pho tượng rất cổ ngồi trên một bệ đá sa thạch. Cũng trong thời gian này, quân Xiêm lại thường xuyên quấy nhiễu đất nước ta và có lần chúng cũng đã bắt gặp pho tượng cổ này khi đến đỉnh núi Sam. Cho dù có cố gắng biết bao nhiêu để khiêng tượng xuống núi nhưng cũng không thể khiến bức tượng này nhúc nhích nên chúng đành bỏ lại.
Biết được vậy, dân làng liền đến báo cho Tổng trấn Nguyễn Văn Thoại để thỉnh pho tượng cổ xuống núi để trước là gìn giữ sau là thờ phụng. Tuy nhiên, biết bao nhiêu trai sáng sức vóc của làng cùng ra sức nhưng cũng không thể nhấc pho tượng lên được. Bất chợt trong khi các vị bô lão của làng đang cầu khấn thì có một cô bé đang bình thường bỗng mặt đỏ tía tai, ngồi xuống lắc lư và tự xưng mình là Chúa Xứ Thánh Mẫu rồi bảo: “Hãy chọn ra 9 cô gái đồng trinh để đưa Bà xuống núi”. Kỳ lại thay, 9 cô gái mình hạc xương mai lại có thể khiêng được tượng Bà xuống núi rất nhẹ nhàng và nhanh chóng. Khi đến chân núi, tượng Bà lại bỗng trở nên nặng như đá tấn và không thể nhấc nổi lên. Dân làng như hiểu được ý Bà muốn ngự tại nơi đây nên đã lập tức lập miếu thờ dưới chân núi Sam.
Khi miếu thờ vía bà Chúa Xứ được dựng lên, ban đầu chỉ có người dân trong vùng đến để cúng bái và cầu yên, cầu lộc nhưng khi câu chuyện kỳ lạ về pho tượng cổ được lan truyền thi du khách thập phương cũng dần tìm đến. Tiếng lành đồn xa, miếu Bà lại ngày càng đông nhân dân khắp nơi đến khấn lễ, dâng hương. Mọi người thường soạn lễ dâng Bà vào dịp đầu năm để cầu cho gia đạo bình an, công việc thuận lợi, làm ăn phát đạt. Tuy nhiên, ngày nay lại có rất nhiều người đến lễ bà để xin vay tiền “ảo” của bà để đi làm ăn, mong được lộc của Bà. Đến khi công thành danh toại, làm ăn thuận buồm xuôi gió sẽ đến trả Bà bằng tiền thật hay thậm chí là vàng thật để tạ ơn. Thời gian đầu, miếu được xây dựng rất đơn sơ từ tre lá nhưng về sau, qua quá trình trùng tu thì hiện nay miếu Bà rất khang trang và rộng rãi.
Trong văn hóa tín ngưỡng của dân tộc Kinh, Bà Chúa Xứ thuộc vào hệ thống Thánh Mẫu được nhân dân tôn thờ trong điện riêng và được tổ chức những nghi lễ, lễ tế cùng các loại hình diễn xướng dân gian. Bà Chúa theo truyền thuyết được xem như là người mà Ngọc Hoàng cử xuống để cứu dân, độ thế và canh giữ bờ cõi nước nhà. Bà Chúa Xứ là một trong 6 vị thần bất tử theo như tín ngưỡng dân gian và các bà còn lại gồm Bà Chúa Bầu, Bà chúa Tó, Bà Chúa Liễu, Bà Chúa Kho, Bà Chúa Ngọc.
Lễ vía Bà Chúa Xứ thể hiện rõ được bản sắc văn hóa và sự kế tục những đức tính đẹp của người Kinh. Đồng thời, nhờ dịp lễ này mà người dân mới thể hiện được tấm lòng “Uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây” cũng như sự tri ân và tôn kính đối với Bà và tổ tiên. Ngoài phần lễ linh thiêng, ngày vía Bà Chúa Xứ núi Sam còn tổ chức thêm phần hội với các hoạt động văn hóa thể thao rất sôi nổi để đáp ứng nhu cầu vui chơi, giao lưu của người dân và du khách.
Đây là sự kiện văn hóa, tâm linh mang ý nghĩa rất lớn đối với người dân vùng Châu Đốc, An Giang nói riêng và các tín đồ khắp cả nước nói chung.
3. Di sản phi vật thể cấp quốc gia
Cứ đến hẹn lại lên, bắt đầu từ ngày 22 tháng 4 âm lịch đã có hàng ngàn người kéo về thành phố Châu Đốc An Giang để tham gia mùa vía Bà Chúa Xứ núi Sam. Đây được xem là lễ hội văn hóa truyền thống cấp quốc gia có quy mô lớn nhất vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Năm 2001, bộ Văn hóa- Thông tin trước đây hay hiện nay là bộ Văn hóa- Thể Thao và Du Lịch đã công nhận, lễ vía Bà Chúa Xứ là lễ hội cấp quốc gia, là di sản cần được bảo vệ và duy trì. Vậy nên, từ đó đến nay ngoài phần lễ được diễn ra theo các nghi thức truyền thống thì phần hội được đồng tổ chức với các chương trình sân khấu văn nghệ cùng tuần lễ văn hóa – thể thao, các trò chơi dân gian, múa lân sư rồng… được diễn ra một cách sôi nổi, bài bản, chuyên nghiệp và có quy củ.
Sau một thời gian trùng tu và phát triển, vào ngày 19/12/2014 thì lễ vía Bà Chúa Xứ núi Sam đã vinh dự được bộ Văn hóa- Thể Thao và Du Lịch đưa vào danh sách những di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia nằm trong loại hình lễ hội truyền thống. Đây được xem như là một dấu ấn lớn của lễ hội để đưa hình ảnh, văn hóa và tín ngưỡng thờ vía Bà Chúa Xứ châu Đốc vang xa khắp trong nước lần trên toàn thế giới.
Vào ngày 27/12/2017, Thủ tướng Chính phủ đã ra quyết định phê duyệt cho Quy hoạch tổng thể về việc phát triển khu du lịch văn hóa, lịch sử quốc gia núi Sam đến năm 2025 và tầm nhìn đến tận năm 2030. Tiếp ngay sau đó, bộ cũng đã ký quyết định công nhận Khu du lịch quốc gia tại núi Sam với quy hoạch tổng thể lên tới 1.500ha.
Đến năm 2018, quần thể di tích lịch sử, văn hóa đã được xếp hạng cấp quốc gia bao gồm miếu Bà Chúa Xứ núi Sam, ngôi chùa Tây An, lăng mộ Thoại Ngọc Hầu cùng chùa Hang gắn liền với lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam cùng khu du lịch núi Sam đã được bộ Văn hóa- Thể Thao và Du Lịch công nhận và ghi danh là Khu du lịch cấp quốc gia. Bộ cũng đã nêu rõ định hướng phát triển mà nơi đây hướng đến chính là trở thành trung tâm du lịch tâm linh của An Giang cũng như của vùng đồng bằng sông Cửu Long và rộng lớn hơn là cả nước.
Gần đây nhất, Phó Thủ tướng chính phủ là đồng chí Vũ Đức Đam đã đồng ý cho Văn hóa- Thể Thao và Du Lịch chủ trì đồng thời phối hợp với các bộ ngành cũng như địa phương có liên quan để lập hồ sơ cho lễ hội này trở thành di sản văn hóa phi vật thể. Hồ sơ thuyết minh về lễ hội vía bà chúa xứ sẽ được trình cho ủy ban Unesco công nhận là di sản văn hóa của thế giới.
Lễ vía bà chúa xứ 2020 mang một giá trị tâm linh cùng ý nghĩa lịch sử rất lớn đối với nhân dân tại đây. Đồng thời, nhờ sự quan tâm của nhà nước mà hàng năm, đây chính là một sự kiện đóng góp rất lớn đến lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa cũng như xã hội của An Giang.
4. Những địa điểm tại An Giang không thể bỏ qua khi đi du lịch tại đây
Trên con đường hành hương về lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam, du khách có thể tiện thể ghé qua những địa điểm danh lam thắng đẹp mắt và thu hút tại An Giang. Nếu bạn thường xuyên quan tâm đến các địa điểm du lịch Việt Nam chắc hẳn An Giang sẽ là một điểm đến không còn xa lạ với:
Chợ nổi Long Xuyên
Bạn là một người yêu mến vùng sông nước thì đừng bỏ lỡ tour tham quan chợ nổi Long Xuyên. Đây là một trong những khu chợ nổi hiếm hoi vẫn còn giữ được những nét văn hóa và sinh hoạt còn nguyên sơ như thủa ban đầu. Khu chợ nổi Long Xuyên dài khoảng 2km trên con sông Hậu thơ mộng rất tấp nập tàu ghe đến mua bán và trao đổi hàng hóa. Sáng sớm, bạn nên thử các món ngon của miền Tây như bánh tằm, bún cá, hủ tiếu… Hoặc hãy nhâm nhi một coffee nóng hổi khi đang ngồi trên chiếc xuồng ghe lắc lư và ngắm nhìn cảnh sông nước. Rất thú vị và đáng nhớ đấy!
Rừng Tràm Trà Sư
Hiếm có nơi nào vẫn giữ được những khu rừng còn hoang sơ và đa dạng sinh thái như ở An Giang. Một lần đến Long Xuyên đừng quên tham quan rừng tràm Trà Sư để khỏi nuối tiếc bạn nhé. Đến đây bạn thực sự sẽ choáng ngợp bởi những cánh rừng tràm nước xanh mướt cùng hệ động thực vật sông nước rất đa dạng và phong phú. Đây là cách xua tan mệt mỏi, xả stress rất hiệu quả nhờ hòa mình cùng thiên nhiên nơi đây để tạm gác lại những âu lo giữa cuộc sống hiện đại tấp nập.
Art Coffee Shop Long Xuyên
Đến An Giang bạn đâu chỉ được thăm quan miền sông nước, hãy đổi gió và tận hưởng những phút giây thư thái tại Art Coffee Shop Long Xuyên. Quán được thiết kế rất độc đáo với những chi tiết trang trí mang đậm phong cách hiện đại và châu Âu. Không thua kém bất cứ quán coffee nào ở Sài Thành, đồ uống tại Art Coffee Shop Long Xuyên rất ngon. Không những vậy, bạn có thể gọi thêm mì Ý, cơm tấm, hủ tiếu… cùng các món ăn hấp dẫn khác để dùng kèm. Vậy nên đây đã và đang điểm nghỉ chân cực hút khách du lịch khi tham gia lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam 2021 cũng như các năm tiếp theo.
Tham khảo không gian Art Coffee Long Xuyên: Tại đây
Địa chỉ: 9A Lương Văn Cù, Mỹ Long, Thành phố Long Xuyên, An Giang
Fanpage: https://www.facebook.com/ArtCoffeeShopLongXuyen/
Tại An Giang còn có rất nhiều những điểm tham quan thú vị như bảo tàng An Giang, đồi Tức Dụp, cánh đồng Thốt Nốt… Bạn sẽ có những trải nghiệm rất hấp dẫn cùng những khoảnh khắc đáng nhớ khi đến đây.
Xem thêm Những địa điểm Du Lịch Long Xuyên- An Giang không thể bỏ qua: Tại đây
Lời kết
Dự kiến, lễ vía bà Chúa Xứ núi sam 2021 sẽ vẫn được tổ chức bình thường trên tinh thần phòng chống dịch an toàn nên du khách có thể yên tâm về hành hương tại đây. Nếu bạn đang muốn tìm về những giá trị văn hóa truyền thống để tĩnh tâm hay cầu mong những điều tốt đẹp đến với bản thân và gia đình thì hãy tìm về miếu Bà Chúa Xứ núi Sam. Không những được tìm về nguồn cội mà bạn còn được tham quan những danh lam thắng cảnh đẹp tuyệt vời của vùng đất trù phú An Giang. Những lúc mỏi mệt muốn nghỉ chân, nhớ ghé qua Art Coffee Shop Long Xuyên nạp thêm năng lượng để tiếp tục hành trình hành hương về với Bà Chúa Xứ núi Sam nhé!
Nguồn: Art Coffee
Xem thêm: